Hoe als leerkracht het nieuwe schooljaar overleven?
Waarom leraars telkens opnieuw moeten veranderen
Nathalie Vandelannoote is jobcoach, maar tegelijk ook zorgcoördinator in een scholengroep en zij ondervindt het dus aan den lijve: “Voor leerkrachten begint het schooljaar niet op 1 september, maar weken daarvoor al. Dit jaar waren er in onze scholengroep al vergaderingen en voorbereidingen vanaf midden augustus. In de katholieke scholen verandert er heel wat door het nieuwe ZILL-plan voor het lager onderwijs. Het staat voor ‘zin in leren, zin in leven’. Een fantastisch initiatief, maar het verandert de taak van de leerkracht fundamenteel. Je moet een klasgroep kunnen beheren als een verzameling individuen die allemaal bediend worden op hun specifieke noden en behoeften. Dat wil zeggen dat er heel wat bijscholingen voor de leerkrachten zijn, dat er moet geëvalueerd en bijgestuurd worden. De draagkracht van de leraars komt dus zwaar onder druk en het was al niet simpel!”
Toch zie je dat soort problemen niet alleen in de lagere scholen. Dat weet jobcoach Gudrun De Meulemeester, die ook lector is aan de Limburgse hogeschool UCLL: “Eén van de toverwoorden in het hoger onderwijs is ‘blended learning’. De studenten moeten in dat model actiever omgaan met de stof. Het vervangt ex-cathedra lesgeven door meer zelfstudie, voorbereidend werk, oplossen van ‘cases’. Het aantal lesuren per vak wordt tegelijkertijd soms met 30% gereduceerd. Dat vraagt van de lesgever dus heel wat voorbereidings-en aanpassingswerk. Helaas doet amper ¼ van de studenten hun deel van het werk. Dus komt het er vaak op neer dat je die theorie toch nog moet gaan uitleggen in de les, en vermits je 15 uur minder hebt, is er daarom niet genoeg tijd voor oefeningen of praktijkvoorbeelden. Bovendien willen de hogescholen hun expertise ook laten renderen door externe onderzoeksbudgetten aan te trekken. Nog een extra uitdaging voor het onderwijzend personeel, soms ook op een totaal nieuw werkdomein dat bijkomende onderzoeksvaardigheden vraagt.”
Wat is flexibiliteit in het onderwijs?
Meer en meer beginnen lesgevers dus te lijken op die Chinese circusartiesten die heel veel borden tegelijkertijd moeten laten draaien op stokjes. “Maar we klagen niet”, zegt Nathalie Vandelannoote. “Verandering is écht wel nodig en nuttig. Alleen heb ik het in mijn meer dan 20 jaar in het onderwijs nog nooit zo ingrijpend geweten. We moeten nieuwe “coöperatieve werkvormen” toepassen, maar daar zijn nog geen leerboeken voor. Dus zijn we die nu zelf aan het maken.”
Dat alles maakt van het leraarsberoep vandaag de dag een vak voor mensen die niet opzien tegen flexibiliteit. Gudrun De Meulemeester zette zelf de stap vanuit het bedrijfsleven naar de hogeschool. “Als je het onderwijs vergelijkt met de bedrijfswereld, dan valt het nog mee met de veranderingssnelheid. Maar goede lesgevers zijn van nature vaak sterk gefocust op, kwaliteit en correctheid, op het perfectionistische af. Dan is het natuurlijk moeilijk om het roer helemaal om te gooien. Bovendien: als je altijd maar meer werk krijgt dat je moet doen in minder tijd, dan komt de kwaliteit en de perfectie sowieso onder de druk!”
Hoe leraars gelukkig worden?
Wat kunnen leraars en docenten dan leren van een jobcoach? “Ik geef mensen tools mee om hun perfectionisme leefbaar te maken”, geeft Gudrun aan. “Als je vandaag de dag voor een groep studenten staat, moet je leren loslaten. Een veranderende omgeving vraagt simpelweg ook een andere focus. Iedereen vindt bijvoorbeeld het gebruik van laptops in de lessen vandaag zelfsprekend. Dit betekent echter ook dat het merendeel van de studenten tijdens je les aan het facebooken, instagrammen of zelfs aan het gamen is. Dan mag je als docent best wat assertiever worden. Er is nood aan duidelijke richtlijnen daarin, vanwege de directies. Dat mogen docenten echt wel aankaarten. Ik heb al eens gezegd: ‘Stel je voor dat een les begint en iedereen gewoon zijn krant zou bovenhalen.’ Dat klinkt misschien als een karikatuur, maar zo beleven we het wel. En hoe ze dat soort uitdagingen kunnen aankaarten, leer ik hen graag.”
Ondanks dat stormachtige klimaat, blijft het lerarenberoep volgens Nathalie Vandelannoote wel aantrekkelijk. “Ik had onlangs nog iemand in begeleiding die in een callcenter werkte, maar daar echt geen voldoening in vond. In de coaching ontdekten we dat ze talenten, competenties en waarden had die van haar een geknipte lerares zouden maken. Ze moest dan natuurlijk een lerarenopleiding gaan volgen en dat vroeg gedurende drie jaar heel wat extra werk. Maar omdat ze wist dat de job helemaal bij haar zou passen, deed ze dat graag.”
Werk jij in de onderwijssector en wil jij graag job coaching om sterker te staan tijdens de veranderingen? Of wil je graag ontdekken als leerkracht in welke job of sector jouw talenten en waarden het best tot hun recht komen? Bij The Job Coach bieden we een gespecialiseerd jobcoachingtraject voor leerkrachten en onderwijsmedewerkers, op maat van hun behoeften. Dit traject is betaalbaar met loopbaancheques, waardoor de kostprijs maar 11,5 euro per uur voor maximaal 7 uur is. Vraag alvast een gratis en vrijblijvend infogesprek aan en laten we samen kijken hoe we jou kunnen helpen.